"Howanyň hiliniň global görkezmeleri"

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy 2021-nji ýylyň 22-nji sentýabrynda ýurtlaryň arassaçylyga geçmegine itergi bermek umydy bilen 2005-nji ýyldan bäri ilkinji gezek howa hiliniň görkezmelerini berkitmek üçin “Howanyň hili boýunça global görkezmeler” (Global howa hili görkezmeleri) çykardy. energiýa. Howanyň hapalanmagy sebäpli ölümiň we keseliň öňüni alyň.

Hasabata görä, täze görkezmelere gönükdirilen hapalaýjy maddalara bölejik maddalary we azot dioksidi girýär, bularyň ikisi hem ýangyç zyňyndylarynda duş gelýär we “millionlarça adamyň ömrüni” halas edip biler.

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň hasaplamalaryna görä howanyň hapalanmagy her ýylda azyndan 7 million adamyň wagtyndan öň ölmegine sebäp bolýar. BSGG-nyň baş müdiri Tan Desai metbugat ýygnagynda howanyň hapalanmagynyň derejesi pes bolsa-da, “howanyň hapalanmagy beýniden enäniň göwresinde ösýän çaga çenli bedeniň ähli ýerlerine täsir eder” diýdi.

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy bu düzedişleriň 194 agza döwleti howanyň üýtgemeginiň sebäplerinden biri bolan gazylyp alynýan ýangyç zyňyndylaryny azaltmak üçin çäre görmegine itergi berer diýip umyt edýär. Dünýä derejesinde noýabr aýynda Şotlandiýanyň Glazgo şäherinde BMG-nyň Howa konferensiýasyndan öň ýurtlar zyňyndylary azaltmak boýunça meýilnamalary ýerine ýetirmek üçin basyş edýärler.

Alymlar täze görkezmeleri makullaýarlar, ýöne dünýädäki köp ýurtlaryň köne, has berk standartlara laýyk gelmeýändigini göz öňünde tutup, käbir ýurtlaryň durmuşa geçirmekde kynçylyklara duçar boljakdygyna alada bildirýärler.

BSGG-nyň maglumatlaryna görä, 2019-njy ýylda dünýä ilatynyň 90% -i 2005-nji ýyldaky görkezmeler bilen saglyksyz hasaplanýan howadan dem aldy. Hindistan ýaly käbir ýurtlarda 2005-nji ýyldaky teklipden has gowşak milli standartlar bar.

.B standartlary BSGG-nyň öňki tekliplerinden has ýokary. Käbir ýurtlar täze täç pandemiýasy sebäpli senagatyň we transportyň ýapylmagyna garamazdan, 2020-nji ýylda ýyllyk ortaça hapalanmak derejesini kanuny çäklerde saklap bilmediler.

Hünärmenler, gazylyp alynýan ýangyjyň ulanylmagyny azaltmak arkaly hapalanmaga gözegçilik etmek tagallalarynyň ilatyň saglygyny gowulaşdyrmak we howanyň gyzmagyna sebäp bolýan zyňyndylary azaltmak üçin iki esse peýdaly boljakdygyny aýdýarlar.

"Ikisi ýakyn." Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň düwnük keselini öwrenmek boýunça halkara gullugynyň öňki alymy we Boston kollejiniň global hapalanmagyna gözegçilik merkeziniň myhman professory we egindeş müdiri Kurt Streff “durmuşa geçirmek gaty kyn bolsa-da. Jyns, ýöne bu täze täç epidemiýasyndan soň dikeldiş prosesinde ömrüňde bir gezek mümkinçilikdir. "

Täze görkezmeler Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň PM2.5 standartyny iki esse peseldýär. PM2.5, adam saçynyň ininiň otuzdan bir böleginden az bolan 2,5 mikrondan kiçi bölejikleri aňladýar. Öýkeniň içine çuňňur aralaşyp, hatda gana girmek üçinem az. Täze çäk boýunça PM2.5-iň ýyllyk ortaça konsentrasiýasy 5 mikrogram / m3-den ýokary bolmaly däldir.

Köne teklip ýyllyk ortaça ýokary derejäni 10 bilen çäklendirdi. Scientistsöne alymlar şeýle pes konsentrasiýa gurşawyna uzak wagtlap täsir etmegiň henizem ýürek-öýken keseline, insult we saglyga beýleki ýaramaz täsirleri döredip biljekdigini kesgitlediler.

Iň köp zyýan çekenler, elektrik öndürmek üçin gazylyp alynýan ýangyçlara bil baglaýan pes we orta girdejili ýurtlarda ýaşaýanlar.
Londonyň Şa aýal Mary uniwersitetiniň çaga lukmany we gözlegçisi Jonatan Grieg: "Garyplaryň we sosial derejesi pes bolan adamlaryň ýaşaýan ýerleri sebäpli has köp radiasiýa aljakdygynyň subutnamasy aýdyňdyr" -diýdi. Umuman aýtdy. Gysgaça aýdylanda, bu guramalar az hapalanýarlar, ýöne has köp netijelere duçar bolýarlar.

Täze görkezmeleriň berjaý edilmegi diňe bir umumy saglygy gowulaşdyrmak bilen çäklenmän, saglyk deňsizligini hem azaldyp biljekdigini aýtdy.

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy täze görkezmeleri yglan etmek bilen "häzirki howanyň hapalanmagy peselse, PM2.5 bilen baglanyşykly dünýädäki ölümleriň 80% töweregi öňüni alyp bolar" -diýdi.
Şu ýylyň birinji ýarymynda Hytaýda ortaça PM2.5 derejesi kub metr üçin 34 mikrogram, Pekindäki görkeziji bolsa geçen ýylky ýaly 41 boldy.

Angliýadaky Greenpeace Exeter uniwersitetiniň howanyň hapalanmagy boýunça halkara alym Aýdan Farrow: “Iň esasy zat, hökümetiň kömür, nebit we tebigy gazy togtatmak ýaly hapalaýjy zyňyndylary azaltmak üçin täsirli syýasatlary durmuşa geçirýändigi ýa-da ýokdugy. Maýa goýumlary we arassa energiýa geçişini ileri tutuň. "


Iş wagty: 29-2021-nji sentýabr